Chứng khoán là một trong những công cụ tài chính quan trọng và phổ biến nhất hiện nay, mở ra nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn. Tuy nhiên, để tham gia hiệu quả vào thị trường này, bạn cần hiểu rõ các khái niệm cơ bản như chứng khoán, thị trường chứng khoán và cách đầu tư. Vậy Chứng khoán là gì? Hãy cùng Kiến Thức Trader tìm hiểu nhé!
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán (tiếng Anh: securities) là một bằng chứng tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Chứng khoán có thể là hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hay dữ liệu điện tử.
Chứng khoán bao gồm:
- Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;
- Chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký;
- Chứng khoán phái sinh;
- Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.
Đặc điểm của chứng khoán là gì?
Mỗi loại chứng khoán sẽ có những đặc điểm riêng. Tuy nhiên có 3 đặc điểm chung nổi bật nhất:
- Tính thanh khoản cao: Chứng khoán có thể dễ dàng mua bán. Điều này giúp nhà đầu tư có thể chuyển đổi chứng khoán thành tiền mặt nhanh chóng khi cần thiết.
- Tính rủi ro: Đầu tư chứng khoán có thể mang lại lợi nhuận cao nhưng cũng đi kèm với mức độ rủi ro tương ứng. Giá chứng khoán có thể biến động mạnh do ảnh hưởng từ tình hình kinh tế, chính trị và các yếu tố thị trường khác.
- Tính sinh lời: Chứng khoán mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư thông qua cổ tức, lãi suất (đối với trái phiếu) và sự tăng giá của chứng khoán. Đặc biệt, cổ phiếu của các công ty tăng trưởng tốt có thể mang lại lợi nhuận rất cao.
Các loại chứng khoán ở Việt Nam
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, cung cấp nhiều cơ hội đầu tư đa dạng. Các loại chứng khoán ở Việt Nam có những đặc điểm và lợi ích riêng, phục vụ cho nhiều chiến lược đầu tư khác nhau. Vậy cụ thể có bao nhiêu loại chứng khoán tại Việt Nam?
1. Chứng khoán vốn
Chứng khoán vốn (hay cổ phiếu) là loại chứng khoán được công ty cổ phần phát hành ra thị trường; dùng để xác nhận quyền sở hữu một phần tài sản, thu nhập của công ty. Điều này cũng có nghĩa là nhà đầu tư sở hữu chứng khoán vốn là người sở hữu một phần công ty và được hưởng lợi ích từ công ty đem lại. Chứng khoán vốn được biết đến với 2 loại chính: Cổ phiếu thường và Cổ phiếu ưu đãi.
2. Chứng khoán nợ
Chứng khoán nợ là một loại chứng khoán được phát hành bởi doanh nghiệp hoặc chính phủ. Người sở hữu chứng khoán nợ sẽ được đơn vị phát hành trả lãi và thanh toán nợ gốc vào thời điểm trái phiếu đáo hạn. Trái phiếu là một loại chứng khoán tiêu biểu cho loại hình này.
3. Chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính được biểu thị dưới hình thức hợp đồng nhằm xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên tham gia trong việc thanh toán, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở cụ thể theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc ngày đã được ấn định trong tương lai.
Chứng khoán phái sinh bao gồm ba loại:
- Hợp đồng quyền chọn: Hợp đồng cho phép người sở hữu quyền (nhưng không bắt buộc) mua hoặc bán một tài sản cơ sở tại một giá xác định trước trong tương lai.
- Hợp đồng tương lai: Hợp đồng bắt buộc mua hoặc bán một tài sản cơ sở tại một giá xác định trước vào một ngày cụ thể trong tương lai.
- Hợp đồng kỳ hạn: Hợp đồng trong đó hai bên trao đổi các dòng tiền hoặc lợi tức dựa trên giá trị của một tài sản cơ sở trong một khoảng thời gian xác định.
Một số lưu ý khi đầu tư vào chứng khoán phái sinh
Có thể nói chứng khoán phái sinh được sử dụng để phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ để kiếm lời từ sự biến động của giá tài sản cơ sở. Tuy nhiên nhà đầu tư cần lưu ý những vấn đề sau đây:
- Nghiên cứu kỹ về sản phẩm và cơ chế hoạt động của chứng khoán phái sinh trên thị trường.
- Lựa chọn công ty môi giới uy tín, đã có nhiều năm kinh nghiệm thực tế nhằm hạn chế các rủi ro tài chính có thể xảy ra.
- Thường xuyên cập nhật thông tin của thị trường để kịp thời điều chỉnh chiến lược đầu tư.
- Chọn lọc các hạng mục đầu tư theo khả năng tài chính và mục tiêu tài chính dài hạn của bản thân.
- Quản lý rủi ro một cách cẩn thận, tránh hoảng loạn trước sự biến động của thị trường và hết sức bình tĩnh khi xuất hiện rủi ro.
Thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán là một tập hợp bao gồm những người mua và người bán cổ phiếu (hay chứng khoán), thứ đại diện cho quyền sở hữu của họ đối với một doanh nghiệp; chúng có thể bao gồm các cổ phiếu được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán đại chúng, hoặc những cổ phiếu được giao dịch một cách không công khai, ví dụ như cổ phần của một công ty tư nhân được bán cho các nhà đầu tư thông qua các nền tảng gọi vốn cộng đồng.
Những khoản đầu tư trên thị trường chứng khoán hầu hết được thực hiện thông qua môi giới chứng khoán và nền tảng giao dịch điện tử.
Thị trường chứng khoán được chia thành 2 loại:
- Thị trường sơ cấp: nơi công ty phát hành cổ phiếu lần đầu để huy động vốn từ các tổ chức lớn hoặc quỹ đầu tư.
- Thị trường thứ cấp: nơi cổ phiếu đã phát hành được mua bán lại giữa các nhà đầu tư, chỉ thay đổi quyền sở hữu mà không tạo ra dòng tiền mới.
Vai trò của thị trường chứng khoán là gì?
Thị trường chứng khoán đóng vai trò quan trọng và đa chiều trong nền kinh tế cũng như hệ thống tài chính:
- Nguồn cung cấp vốn: Bằng cách phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu, các công ty có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư để đầu tư vào hoạt động kinh doanh mới, mở rộng quy mô sản xuất hoặc tài trợ các dự án phát triển.
- Tạo cơ hội đầu tư: Cung cấp một nền tảng để nhà đầu tư có thể mua bán các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu và chứng khoán phái sinh. Điều này tạo ra cơ hội đầu tư và xây dựng một môi trường cạnh tranh lành mạnh.
Đầu tư chứng khoán là gì?
Đầu tư chứng khoán là quá trình mua và sở hữu các loại tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, quỹ đầu tư hoặc các công cụ tài chính khác, với hy vọng có được lợi nhuận từ việc tăng giá trị các tài sản đó hoặc từ việc nhận các khoản tiền lãi, cổ tức, hoặc quyền mua lại trong tương lai.
Đầu tư chứng khoán thường được thực hiện thông qua việc mua bán trên thị trường chứng khoán, nơi mà các tài sản tài chính được giao dịch giữa các nhà đầu tư. Đây là một phương thức phổ biến để tạo ra lợi nhuận và tăng cường khả năng tài chính cá nhân hoặc tổ chức.
Lợi nhuận của việc đầu tư chứng khoán đến từ đâu?
Lợi nhuận từ đầu tư chứng khoán chủ yếu phát sinh từ ba nguồn chính sau:
1. Chênh lệch giữa giá mua và giá bán
Lợi nhuận = (giá mua – giá bán) x số lượng cổ phiếu – (thuế + phí giao dịch)
- Thuế và phí giao dịch sẽ phụ thuộc vào công ty chứng khoán và môi giới bạn sử dụng để mở tài khoản giao dịch.
- Thông tin về lợi nhuận sẽ được hiển thị trực tiếp trên mục tài sản, không đòi hỏi nhà đầu tư thực hiện bất kỳ tính toán thêm nào.
2. Lợi nhuận từ trái tức
Khi sở hữu trái phiếu, nhà đầu tư trở thành người cho doanh nghiệp vay tiền. Lợi nhuận từ trái phiếu đến từ lãi suất mà doanh nghiệp trả hàng năm cho nhà đầu tư. Mức trái tức nhận được không phụ thuộc vào kết quả sản xuất kinh doanh của công ty mà được công bố rõ khi phát hành.
3. Lợi nhuận từ cổ tức
Cổ tức là khoản lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc các loại tài sản khác.
Có nên đầu tư chứng khoán không?
Việc đầu tư chứng khoán có nhiều lợi ích hấp dẫn, bao gồm khả năng mang lại lợi nhuận cao trong dài hạn và thu nhập thụ động từ cổ tức và lãi suất trái phiếu. Thị trường chứng khoán cho phép đa dạng hóa đầu tư, giảm thiểu rủi ro và dễ dàng tiếp cận qua các sàn giao dịch trực tuyến với tính thanh khoản cao. Nhưng đi kèm với đó là rủi ro, vì vậy nhà đầu tư phải hiểu rõ và quản lý các nguy cơ một cách thận trọng.
Kết luận
Có thể thấy chứng khoán là một phương tiện tài chính mạnh mẽ và phổ biến, nhưng cũng mang theo rủi ro cao. Việc đầu tư vào chứng khoán đòi hỏi kiến thức và kỹ năng cần thiết, cùng với khả năng chịu đựng rủi ro và đánh giá rõ ràng về mục tiêu đầu tư. Điều quan trọng là phải có kế hoạch đầu tư cụ thể và tuân thủ nghiêm ngặt. Hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu được Chứng khoán là gì và có cái nhìn tổng quan về các khái niệm cơ bản trong lĩnh vực chứng khoán.
