Mô hình vai đầu vai là một trong những công cụ phân tích kỹ thuật quan trọng trong thị trường chứng khoán. Được nhìn nhận như một dạng biểu đồ dự đoán, mô hình này thường xuất hiện trong các biến động giá cổ phiếu và có thể cung cấp những tín hiệu quan trọng cho các nhà đầu tư. Cùng Kiến thức Trader tìm hiểu về mô hình vai đầu vai nhé!
Mô hình vai đầu vai là gì?
Vai đầu vai (Head and Shoulders) là một trong những mô hình phổ biến trong phân tích kỹ thuật thị trường chứng khoán. Đây được xem là một dạng mô hình đảo chiều xu hướng, thường xuất hiện ở đỉnh của một xu hướng tăng và cho thấy dấu hiệu tiềm năng của sự đảo chiều sang xu hướng giảm.
Cấu trúc mô hình này bao gồm ba đỉnh với các đặc điểm sau:
- Đỉnh thứ nhất là vai trái và đỉnh thứ 3 là vai phải, có chiều cao tương đương nhau.
- Điểm cao thứ hai là đầu (Head) là cao nhất.
Các yếu tố hình thành mô hình vai đầu vai là gì?
Mô hình nến vai đầu vai có nhiều đặc điểm độc đáo và dễ dàng phát hiện trên biểu đồ giá chứng khoán, giúp nhà đầu tư phân biệt nó với các loại biểu đồ khác. Mỗi phần có những đặc điểm riêng biệt:
- Vai trái: Thời điểm bắt đầu hình thành của xu hướng tăng giá, đi kèm là khối lượng giao dịch lớn. Sau khi đạt đỉnh này, thị trường sẽ có giai đoạn điều chỉnh giảm để tạo ra đáy.
- Đầu: Được xác định từ điểm đáy của vai trái, đây là đỉnh cao nhất của mô hình. Giá chứng khoán tăng lên và vượt qua đỉnh của vai trái, thường đi kèm với sự biến động khối lượng giao dịch, có thể tăng hoặc giảm so với giai đoạn tạo đỉnh của vai trái. Sau khi đạt đỉnh này, giá sẽ điều chỉnh xuống và tạo thành đáy ngang bằng với đáy của vai trái. Đường nối hai đáy này được gọi là “đường viền cổ”.
- Vai phải: Điểm này phản ánh sự cố gắng phục hồi của giá chứng khoán. Giá tăng lên và tạo thành đỉnh, nhưng chỉ cao bằng đỉnh của vai trái. Sau đó, giá điều chỉnh xuống và phá vỡ đường viền cổ, báo hiệu rằng xu hướng giá có thể chuyển sang hướng giảm.
- Đường viền cổ: Đây là yếu tố quan trọng nhất trong mô hình nến vai đầu vai, đóng vai trò như một mức hỗ trợ. Đường viền cổ thường được nhà đầu tư sử dụng để xác định điểm mà giá có thể phục hồi và tạo đỉnh vai trái và đầu. Đường này có thể là một đường thẳng hoặc có thể hơi vênh ra tùy thuộc vào xu hướng của thị trường.
Những yếu tố này cùng nhau tạo nên một mô hình rõ ràng trên biểu đồ, cung cấp cho nhà đầu tư những dấu hiệu quan trọng để đưa ra các quyết định giao dịch chiến lược và dự báo xu hướng giá trong tương lai gần.
Vai trò
- Dự báo sự đổi chiều của xu hướng: Vai đầu vai thuận báo hiệu sự kết thúc của xu hướng tăng và bắt đầu của xu hướng giảm. Ngược lại, mô hình vai đầu vai ngược báo hiệu sự kết thúc của xu hướng giảm và khởi đầu của xu hướng tăng.
- Xác định mức hỗ trợ và kháng cự: Đường viền cổ của mô hình đóng vai trò quan trọng như một mức hỗ trợ hoặc kháng cự. Khi giá phá vỡ đường viền cổ, nó xác nhận sự thay đổi của xu hướng, giúp nhà đầu tư xác định các mức giá mục tiêu và quản lý rủi ro.
- Tăng cường quản lý rủi ro: Giúp nhà đầu tư xác định khoảng cách dừng lỗ hợp lý, dựa trên độ dài của vai và đầu. Nhà đầu tư có thể bảo vệ vốn và hạn chế thiệt hại khi thị trường di chuyển ngược hướng dự báo.
- Công cụ đáng tin cậy: Với sự hiện diện lâu dài trong phân tích kỹ thuật và tỷ lệ thành công cao khi được xác nhận đúng cách, mô hình này sẽ giúp nhà đầu tư tự tin hơn trong việc đưa ra quyết định giao dịch.
Phân loại mô hình vai đầu vai
Mô hình vai đầu vai thuận
Mô hình này thường xuất hiện trong xu hướng tăng nhằm báo hiệu giá sẽ đảo chiều từ tăng sang giảm. Khi mô hình vai đầu vai xuất hiện, giá thường sẽ đảo chiều nên nhà đầu tư cần cân nhắc vào lệnh bán (sell) để thu lợi nhuận hoặc thoát lệnh để hạn chế tổn thất. Đặc biệt nếu mức giá vượt ra (break out) khỏi đường viền cổ là dự báo sự đảo chiều rất mạnh.
Mô hình vai đầu vai ngược
Ngược lại với mô hình đầu vai thuận, mô hình đầu vai ngược thường xuất hiện trong xu hướng giảm và báo hiệu giá đảo chiều từ chiều giảm sang tăng. Khi đó đỉnh vai và đỉnh đầu sẽ lộn ngược xuống bên dưới.
Mô hình vai đầu vai ngược xuất hiện chính là tín hiệu mà giá sẽ tăng, nhà đầu tư nên cân nhắc vào lệnh mua (buy) để tối ưu lợi nhuận.
Cách giao dịch mô hình vai đầu vai hiệu quả
- Khi thị trường hình thành mô hình vai đầu vai, nhà đầu tư nên xem xét việc bán ra. Thời điểm tốt nhất chính là lúc giá phá vỡ đường viền cổ vì đây là dấu hiệu cho thấy giá có thể đảo chiều.
- Để ước lượng được khoản lợi nhuận, nhà đầu tư cần phác thảo mô hình này và đo lường khoảng cách cũng như chiều cao của các điểm trong mô hình. Thông thường, nhà đầu tư sử dụng vai để đặt các lệnh dừng lỗ và và thoát lỗ các điểm giao với đường viền cổ.
Tuy nhiên, quan điểm và quyết định đặt lệnh của nhà đầu tư cần phải được điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tế của thị trường và đánh giá cá nhân.
Một số lưu ý khi giao dịch
- Trước khi cân nhắc giao dịch dựa trên mô hình vai đầu vai, điều quan trọng là phải xác định rõ xu hướng hiện tại của thị trường. Nếu xu hướng này kéo dài và mạnh mẽ hơn, tín hiệu đảo chiều từ mô hình này cũng sẽ có tính hiệu mạnh mẽ hơn.
- Nhà đầu tư có thể lựa chọn giao dịch ngay khi giá đạt đỉnh vai phải của mô hình; tuy nhiên, để đảm bảo an toàn hơn, nên chờ đợi đến khi mô hình hoàn thành và giá cổ phiếu phá vỡ qua đường biên của mô hình.
- Luôn nhớ rằng việc đặt điểm cắt lỗ và chốt lời là rất quan trọng bất kể tình huống nào, bởi vì thị trường chứng khoán có thể mang lại rủi ro lớn.
- Không nên chỉ dựa vào một tín hiệu từ mô hình giá mà cần phải kết hợp với các công cụ phân tích kỹ thuật khác để tăng tính chắc chắn của tín hiệu đảo chiều.
Kết luận
Sử dụng mô hình vai đầu vai trong phân tích kỹ thuật không phải là điều dễ dàng. Nhà đầu tư cần đối mặt với những thách thức như biến động thị trường, sự không chắc chắn và rủi ro. Tuy nhiên, nếu biết áp dụng mô hình này đúng cách, nhà đầu tư có thể tận dụng những cơ hội đầu tư hấp dẫn.
