Với sự gia tăng đáng kể của các doanh nghiệp chưa niêm yết tại Việt Nam, sàn Upcom đã trở thành một lựa chọn phổ biến cho các công ty muốn huy động vốn và tăng cường sự hiện diện trên thị trường. Sàn này không chỉ giúp các doanh nghiệp này tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn mà còn mang lại nhiều cơ hội đầu tư mới mẻ cho các nhà đầu tư. Hãy cùng Kiến thức Trader tìm hiểu sâu hơn về tầm quan trọng của sàn Upcom trong hệ sinh thái chứng khoán Việt Nam.
Sàn Upcom là gì?
Sàn Upcom (Unlisted Public Company Market) là thị trường giao dịch chứng khoán của các công ty đại chúng chưa niêm yết, được thành lập vào năm 2009 bởi Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Mục tiêu của sàn Upcom là tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chưa đủ điều kiện hoặc chưa muốn niêm yết trên các sàn giao dịch chính thức (như HOSE hoặc HNX) vẫn có thể huy động vốn từ công chúng. Sàn Upcom giúp tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu của các công ty này, đồng thời mang đến cho nhà đầu tư nhiều cơ hội đầu tư đa dạng.
Một số đặc điểm của sàn Upcom
- Là sàn giao dịch chứng khoán dành riêng cho các công ty không niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán (HOSE) hoặc Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).
- So với HOSE và HNX, tính thanh khoản trên Upcom thường thấp hơn. Do đó, việc mua bán cổ phiếu trên Upcom có thể gặp khó khăn và thời gian giao dịch có thể lâu hơn.
- Các công ty niêm yết trên Upcom phải tuân thủ quy định về công bố thông tin và minh bạch, bao gồm công bố báo cáo tài chính định kỳ và thông tin quan trọng về hoạt động kinh doanh.
- Các công ty có thể được niêm yết với mức giá ban đầu thấp hơn so với các sàn giao dịch chứng khoán khác.
- Biên độ giao động giá cổ phiếu có thể biến động mạnh (15% so với giá tham chiếu) và không thể dự đoán trước.
- Chịu sự quản lý và giám sát của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) và Hội đồng Quản trị Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (VSD).
Những loại cổ phiếu trên sàn Upcom
Cổ phiếu trên sàn Upcom được chia thành 3 nhóm dựa trên quy mô doanh nghiệp phát hành. Công ty càng lớn, cổ phiếu càng có giá trị và duy trì tăng trưởng dài hạn, ít biến động. Công ty nhỏ hơn giá trị cổ phiếu thấp, nhưng thu nhập của cổ đông có sự đột phá nhanh chóng.
- UpCom Large: Đây là nhóm tập hợp những công ty có vốn hóa lớn nhất trên sàn, vốn chủ sở hữu ít nhất là 1.000 tỷ đồng.
- UpCom Medium: Nhóm này gồm các công ty có quy mô vốn hóa từ 300 tỷ đến dưới 1.000 tỷ đồng.
- UpCom Small: Đây là nhóm gồm các công ty có vốn hóa nhỏ hơn dưới 300 tỷ đồng.
Chỉ số Upcom Premium là gì?
Chỉ số Upcom Premium là công cụ giúp lọc ra những cổ phiếu tốt nhất trên thị trường. Để nâng cao chất lượng cổ phiếu trên sàn, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội đã xây dựng chỉ số này với các yêu cầu nghiêm ngặt, đánh giá cao hơn mặt bằng cổ phiếu Upcom.
Về định lượng:
- Vốn điều lệ từ 120 tỷ đồng trở lên, hoạt động kinh doanh có lãi, không có lỗ lũy kế trong các năm liền kề.
- Hoặc vốn điều lệ từ 30 tỷ đồng trở lên, tỷ lệ lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu lớn hơn 5%, không có lỗ lũy kế.
Về định tính:
- Thực hiện kế toán và kiểm toán độc lập.
- Công bố công khai báo cáo tài chính của năm tài chính gần nhất theo các quy định cụ thể.
Chỉ số Upcom Premium giúp nhà đầu tư dễ dàng nhận diện các cổ phiếu uy tín và tiềm năng, từ đó đưa ra các quyết định đầu tư hiệu quả hơn.
Các quy định giao dịch trên sàn Upcom
1. Ngày giao dịch
Giống với 2 sàn HOSE và HNX, sàn Upcom giao dịch trong giờ hành chính từ thứ 2 đến thứ 6, nghỉ thứ 7, chủ nhật và các ngày nghỉ lễ theo quy định.
2. Thời gian giao dịch
- Buổi sáng: từ 9h đến 11h30
- Buổi chiều: từ 13h đến 15h
- Tại Upcom diễn ra một phiên vào buổi sáng và một phiên vào buổi chiều nếu đó là phương thức khớp lệnh liên tục. Riêng phương thức giao dịch thỏa thuận không có quy định về số lần đặt lệnh, thời gian, chỉ cần thực hiện khi sàn trong thời gian hoạt động.
3. Khối lượng giao dịch
- Lô chẵn khối lượng giao dịch 100 cổ phiếu và bội số của 100.
- Lô lẻ khối lượng giao dịch từ 1 đến 99 cổ phiếu.
- Bước giá quy định là 100 đồng.
4. Biên độ giao dịch
- Đối với cổ phiếu: ± 15%
- Đối với cổ phiếu mới đăng ký giao dịch trong ngày giao dịch đầu tiên và cổ phiếu không có giao dịch trên 25 phiên giao dịch liên tiếp, trong ngày đầu tiên giao dịch trở lại, biên độ dao động giá được áp dụng là ± 40% so với giá tham chiếu.
- Đối với trái phiếu: không quy định cụ thể về giá. Vì vậy thị trường cung cầu sẽ quyết định giá giao dịch của chứng khoán này.
5. Các lệnh áp dụng
Trên các sàn giao dịch như HOSE và HNX, nhà đầu tư có thể sử dụng nhiều loại lệnh khác nhau. Tuy nhiên, trên sàn Upcom, chỉ có một loại lệnh duy nhất là lệnh giới hạn LO.
Với lệnh này, nhà đầu tư đặt mua cổ phiếu ở mức giá mà họ mong muốn, trong phạm vi giá trần và giá sàn. Lệnh này có hiệu lực ngay khi được nhập vào hệ thống và sẽ chỉ hết hạn khi bị hủy bỏ hoặc khi phiên giao dịch kết thúc.
6. Hình thức khớp lệnh
- Khớp lệnh liên tục: Đây là phương thức chính trên sàn Upcom. Các lệnh mua và bán được khớp liên tục theo thời gian thực dựa trên nguyên tắc ưu tiên giá và thời gian. Lệnh nào có giá tốt hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước. Nếu các lệnh giao dịch có cùng mức giá thì lệnh giao dịch nào nhập trước vào hệ thống giao dịch sẽ được ưu tiên thực hiện trước.
- Khớp lệnh thỏa thuận: Các thành viên tham gia tự thỏa thuận với nhau về các điều kiện giao dịch. Các lệnh thỏa thuận giao dịch sẽ được ưu tiên khớp trước các lệnh khớp lệnh liên tục.
7. Cách hủy lệnh giao dịch
Chỉ được hủy lệnh khi lệnh đó hoặc phần còn lại của lệnh đó chưa được thực hiện hoàn toàn. Nếu bạn sửa khối lượng giảm thì thứ tự ưu tiên của lệnh giữ nguyên, sửa khối lượng tăng thì thứ tự ưu tiên tính từ khi lệnh sửa được nhập vào, thứ tự cũ xóa bỏ.
Điều kiện niêm yết trên sàn Upcom là gì?
- Vốn điều lệ: Công ty phải thỏa điều kiện đảm bảo số vốn tối thiểu 10 tỷ đồng trùng khớp với báo cáo tài chính kế toán.
- Trong 5 năm trước khi niêm yết, tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải thực sự tốt, có lợi nhuận và không có bất kỳ lỗ lũy kế nào.
- Hoạt động chào bán, niêm yết cổ phiếu với phương án, cách dùng vốn thu được đã được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
- Cổ phiếu thuộc công ty phải được chào bán trên sàn Upcom trong vòng 2 năm.
Ưu điểm và nhược điểm của sàn Upcom
Mặc dù mang lại nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn, sàn Upcom cũng tồn tại những ưu điểm và nhược điểm cần được xem xét kỹ lưỡng.
Ưu điểm
- Tiềm năng tăng giá cổ phiếu: Các công ty niêm yết trên sàn Upcom thường là các doanh nghiệp mới nổi, có tiềm năng phát triển mạnh mẽ. Nhà đầu tư có thể tiếp cận và đầu tư vào nhiều doanh nghiệp tốt thông qua cổng thông tin của sàn HNX. Điều này mở ra cơ hội đầu tư cho nhà đầu tư vào các công ty có triển vọng, có khả năng mang lại lợi nhuận cao trong dài hạn.
- Tính minh bạch: Sàn Upcom được tổ chức và giám sát trực tiếp bởi Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội. Điều này mang lại sự an toàn và uy tín cho các nhà đầu tư, nhấn mạnh sự chuyên nghiệp và quản lý nghiêm ngặt từ phía tổ chức quản lý sàn.
- Chi phí niêm yết thấp hơn: So với HOSE và HNX, chi phí niêm yết và duy trì trên Upcom thường thấp hơn, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí.
- Bước đệm lên sàn chính thức: Upcom là một bước đệm giúp các doanh nghiệp làm quen với thị trường chứng khoán trước khi chuyển lên niêm yết trên các sàn lớn hơn như HOSE hoặc HNX.
Nhược điểm
- Tính thanh khoản thấp: So với HOSE và HNX, thanh khoản trên Upcom thường thấp hơn, khiến việc mua bán cổ phiếu có thể gặp khó khăn và thời gian giao dịch kéo dài.
- Rủi ro cao: Do nhiều công ty trên Upcom là doanh nghiệp vừa và nhỏ, họ có thể gặp phải nhiều rủi ro tài chính và kinh doanh hơn so với các công ty lớn và đã niêm yết trên HOSE hoặc HNX.
- Biến động giá cao: Sàn Upcom có biên độ giao động giá cao hơn so với một số sàn khác. Giá cổ phiếu có thể biến động mạnh và không thể dự đoán trước, gây ra rủi ro cho nhà đầu tư. Sự biến động này có thể tạo ra cơ hội lớn nhưng cũng có thể mang lại mất mát đáng kể.
- Thông tin chưa đầy đủ: Một số doanh nghiệp niêm yết trên Upcom chưa công bố đầy đủ thông tin về hoạt động kinh doanh, khiến nhà đầu tư khó khăn trong việc đánh giá tiềm năng đầu tư.
- Ít loại lệnh giao dịch: Trên Upcom, nhà đầu tư chỉ có thể sử dụng lệnh giới hạn LO, hạn chế sự linh hoạt trong việc đặt lệnh so với các sàn khác.
Có nên đầu tư chứng khoán trên sàn Upcom không?
Sàn Upcom là nơi niêm yết cổ phiếu của các công ty chưa đủ điều kiện lên sàn HOSE hoặc HNX, do đó mức độ rủi ro thường cao hơn vì thông tin về các công ty này có thể ít minh bạch và ít được kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, chính điều này cũng tạo ra cơ hội vì giá cổ phiếu thường biến động mạnh, đem lại tiềm năng lợi nhuận lớn nếu nhà đầu tư có khả năng phân tích và chọn lựa cổ phiếu tốt.
Việc đầu tư chứng khoán trên sàn Upcom đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức vững vàng, khả năng chịu đựng rủi ro cao và phải luôn cập nhật thông tin thị trường. Do đó, trước khi quyết định đầu tư, nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ lưỡng, tìm hiểu rõ ràng về các công ty cũng như tình hình kinh doanh của họ để đưa ra quyết định đúng đắn.
Kết luận
Trên đây là toàn bộ thông tin về Sàn Upcom là gì. Upcom đã và đang chứng minh vai trò quan trọng của mình trong hệ thống thị trường chứng khoán Việt Nam. Với sự hỗ trợ của các chính sách phát triển thị trường và sự gia tăng về số lượng công ty tham gia, Upcom đang dần trở thành một kênh huy động vốn hiệu quả cho các doanh nghiệp chưa niêm yết.
