Trong thị trường tiền điện tử, khái niệm Liquidation không còn xa lạ với các traders chuyên nghiệp. Liquidation có thể gây ra những tác động lớn đối với nhà giao dịch như mất toàn bộ vốn đầu tư, cũng như ảnh hưởng lớn đến sự ổn định của thị trường. Vậy Liquidation là gì? Hãy cùng Kiến Thức Trader tìm hiểu ngay nhé!
Liquidation là gì?
Liquidation (hay còn được gọi là thanh lý) là việc bán các tài sản crypto để thu được tiền mặt nhằm giảm thiểu tổn thất, đặc biệt là khi thị trường chìm trong sắc đỏ.
Trong thực tế, thuật ngữ Liquidation thường được sử dụng để mô tả việc buộc phải đóng các vị thế giao dịch của traders do họ đã mất một phần hoặc toàn bộ số tiền ký quỹ ban đầu. Điều này xảy ra khi họ không thể duy trì các yêu cầu ký quỹ cho các vị thế đòn bẩy, có nghĩa là họ không còn đủ tiền để duy trì các giao dịch đó. Các yêu cầu ký quỹ thường được hoàn trả khi giá của tài sản cơ bản giảm đột ngột.
Khi Liquidation xảy ra, các sàn giao dịch thường tự động đóng các vị thế, dẫn đến việc nhà đầu tư mất tiền. Mức độ thua lỗ này phụ thuộc vào số tiền ký quỹ ban đầu và mức độ giảm giá của tài sản. Trong một số trường hợp, điều này có thể dẫn đến thua lỗ toàn bộ số tiền đầu tư.
Liquidation có thể chia thành 2 loại: Liquidation một phần và Liquidation toàn phần.
- Liquidation một phần: Đóng một phần của các vị thế để giảm đòn bẩy được sử dụng bởi nhà giao dịch.
- Liquidation toàn phần: Đóng một vị thế mà gần như toàn bộ số tiền ký quỹ ban đầu của nhà giao dịch đã được sử dụng.
Giao dịch ký quỹ là gì?
Sau khi tìm hiểu Liquidation là gì, có lẽ rất nhiều nhà đầu tư sẽ thắc mắc về thuật ngữ giao dịch ký quỹ.
Giao dịch ký quỹ là quá trình mà bạn vay tiền từ sàn giao dịch để thực hiện lệnh với khối lượng tài sản lớn hơn. Điều này giúp bạn có thể mua được tài sản với mức giá cao hơn số vốn bạn đang có và tiềm năng thu được lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, đòn bẩy cũng đi kèm với nhiều rủi ro, vì các vị thế đòn bẩy có thể bị thanh lý nhanh chóng nếu thị trường di chuyển ngược lại những gì bạn dự đoán.
Để mở một vị thế giao dịch ký quỹ, bạn cần đặt một lượng crypto hoặc tiền định danh nhất định (gọi là “ký quỹ ban đầu”) làm tài sản thế chấp. Những khoản tiền này giúp bảo đảm người cho vay tránh lỗ nếu giao dịch không thành công. Ký quỹ duy trì được coi là số tiền ký quỹ tối thiểu cần thiết để duy trì một vị thế.
Đòn bẩy được tính bằng cách sử dụng số tiền bạn có thể vay từ sàn giao dịch so với số tiền ký quỹ ban đầu. Ví dụ, nếu bạn có 1.000$ ký quỹ ban đầu và đòn bẩy là 10 lần, bạn đã vay 9.000$ để tăng vị thế giao dịch của mình lên $10.000.
Mức độ đòn bẩy cũng ảnh hưởng đến khả năng kiếm tiền hoặc thua lỗ của giao dịch. Vẫn tiếp tục ví dụ trên, nếu giá của tài sản tăng 5%, bạn sẽ kiếm được 500$ (hoặc 5% của 10.000$) từ vị thế giao dịch của mình. Tuy nhiên, nếu giá giảm 5%, bạn sẽ mất 500$, nghĩa là 50% số tiền ký quỹ ban đầu.
Mục tiêu của giao dịch là tạo ra lợi nhuận. Công thức tính số tiền bạn có thể kiếm được hoặc thua lỗ khi sử dụng đòn bẩy là:
Tỷ suất lợi nhuận ban đầu × (% biến động giá × đòn bẩy) = số lãi hoặc lỗ
Một điều quan trọng cần lưu ý về giao dịch ký quỹ là khi các vị thế được thanh lý, chúng luôn được đóng ở mức giá thị trường hiện tại và rủi ro lỗ được tăng lên theo quy mô của vị thế đòn bẩy.
Liquidation diễn ra như thế nào?
Thanh lý xảy ra khi một sàn giao dịch hoặc công ty môi giới đóng vị thế của trader do họ không thể đáp ứng các yêu cầu ký quỹ. Ký quỹ là tỷ lệ phần trăm của tổng giá trị giao dịch mà nhà giao dịch phải giữ với sàn giao dịch để mở và duy trì một vị thế.
Khi số dư ký quỹ trong tài khoản của nhà giao dịch giảm xuống dưới mức đã thỏa thuận trước đó với sàn giao dịch, các vị thế sẽ tự động thanh lý. Khi vị thế đòn bẩy của bạn đạt đến ngưỡng thanh lý, bạn sẽ nhận được một cuộc gọi ký quỹ, có nghĩa là bạn sẽ phải thêm tiền vào tài khoản ký quỹ của mình. Thanh lý thường xảy ra thường xuyên hơn trong các giao dịch hợp đồng tương lai, nơi các nhà giao dịch thường sử dụng đòn bẩy cao hơn.
Tại thời điểm đó, bạn có 2 lựa chọn: bạn có thể thêm tiền vào tài khoản ký quỹ để tăng mức đòn bẩy của bạn, hoặc sàn sẽ tự động thanh lý vị thế của bạn.
Tiếp tục với ví dụ về khoản ký quỹ ban đầu là 1.000$, giả sử bạn đã tham gia giao dịch với đòn bẩy 10x, có nghĩa là vị thế đòn bẩy của bạn hiện đang là 10.000$ – bao gồm 1.000$ tiền của bạn và 9.000$ bạn đã vay từ sàn giao dịch.
Giả sử giá của BTC giảm 10%. Vị thế của bạn giờ trị giá 9.000$. Nếu sự giảm giá này tiếp tục và khoản lỗ của vị thế tăng lên, nó sẽ ảnh hưởng đến số tiền đã vay. Để tránh thiệt hại cho số tiền đã vay, sàn giao dịch sau đó sẽ thanh lý vị thế của bạn để bảo vệ số tiền đã cho bạn vay. Vị thế của bạn sẽ bị đóng và số tiền ban đầu là 1.000$ của bạn sẽ mất.
Điều quan trọng mà bạn cần phải nhớ là đòn bẩy có thể cắt giảm cả 2 chiều: Đòn bẩy cao sẽ giúp bạn kiếm được nhiều tiền hơn khi giao dịch thuận lợi, nhưng chỉ cần một biến động nhỏ là có thể kích hoạt thanh lý. Ví dụ: một vị thế giao dịch với đòn bẩy 50x chỉ cần một sự thay đổi giá 2% là bắt đầu thanh lý.
Giá Liquidation là gì?
Giá thanh lý đại diện cho thời điểm mà các vị thế đòn bẩy của bạn tự động bị đóng. Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến ngưỡng giá này, bao gồm mức đòn bẩy sử dụng, tỷ lệ ký quỹ duy trì, giá của tiền điện tử và số dư tài khoản còn lại. Các sàn giao dịch thường tự động tính toán giá thanh lý cho bạn, có thể dựa trên giá trung bình từ một số sàn giao dịch lớn.
Khi giá của tiền điện tử vượt qua ngưỡng giá thanh lý, quá trình thanh lý sẽ được kích hoạt. Vì giá của tiền điện tử liên tục thay đổi, nên việc cập nhật tin tức mới nhất và đảm bảo các vị thế của bạn vẫn sinh lời là rất quan trọng. Nếu không, bạn có thể bị thanh lý tự động khi gặp thua lỗ.
Cách sử dụng các công cụ quản lý rủi ro để tránh bị thanh lý
Sau khi hiểu rõ về Liquidation là gì, điều mà các nhà đầu tư quan tâm sẽ là làm thế nào để tránh bị thanh lý giao dịch.
Với tính chất rủi ro của giao dịch crypto, các công cụ quản lý rủi ro đã được phát triển để giúp nhà đầu tư nhận biết thời điểm phù hợp để đóng vị thế một cách hiệu quả, nhằm tránh tổn thất lớn hoặc thu lợi nhuận kịp thời trước những biến động mạnh trên thị trường. Một số công cụ hiệu quả nhất là:
1. Lệnh dừng lỗ (stop loss) và lệnh chốt lời (take profit)
Lệnh dừng lỗ (Stop Loss) và lệnh chốt lời (Take Profit) là 2 công cụ quản lý rủi ro quan trọng trong giao dịch:
- Lệnh dừng lỗ (Stop Loss) được kích hoạt khi giá hiện tại giảm xuống dưới mức giá đã đặt trước đó, tự động đóng vị thế để hạn chế thiệt hại cho nhà đầu tư.
- Lệnh chốt lời (Take Profit) được kích hoạt khi lợi nhuận đạt đến mức giá đã thiết lập trước đó, giúp hệ thống đóng vị thế và tối ưu lợi nhuận.
Sử dụng cả 2 lệnh này sẽ giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro một cách hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại và cân nhắc tỷ lệ rủi ro/phần thưởng một cách hợp lý.
Tỷ lệ rủi ro/phần thưởng là chỉ số quan trọng để đo lường rủi ro so với tiềm năng lợi nhuận. Công thức tính tỷ lệ này là:
Tỷ lệ rủi ro/phần thưởng = (Giá mua – Giá dừng lỗ) / (Giá chốt lời – Giá mua)
Để chọn điểm dừng lỗ và chốt lời, nhà đầu tư có thể sử dụng nhiều công cụ khác nhau như các mức hỗ trợ, kháng cự, đường trung bình động (MA) và các chỉ số kỹ thuật khác. Nếu không quen với các chỉ số kỹ thuật, bạn cũng có thể sử dụng phương pháp dựa trên tỷ lệ phần trăm, chẳng hạn như đặt điểm dừng lỗ ở mức ±5% so với giá mua.
2. Lệnh Trailing Stop
Lệnh Trailing Stop là một công cụ cải tiến hơn so với lệnh dừng lỗ thông thường. Nó tự động điều chỉnh điểm dừng lỗ theo hướng có lợi khi thị trường biến động theo dự đoán. Ví dụ, khi bạn đặt lệnh mua và giá tăng, mức dừng lỗ cũng tăng theo một khoảng tỷ lệ tương tự.
3. Bảo vệ số dư âm
Bảo vệ số dư âm là một tính năng quan trọng được cung cấp bởi các sàn giao dịch. Nó đảm bảo rằng khi kết quả của một giao dịch làm cho số dư âm, số tiền còn nợ sẽ được xóa và số dư tài khoản trở về 0. Điều này đảm bảo bạn sẽ không thua lỗ nhiều hơn số tiền đã nạp vào tài khoản và khi giao dịch không thành công, sàn giao dịch sẽ chịu phần thua lỗ vượt quá số dư tài khoản của bạn.
Ngoài ra, một số sàn giao dịch cũng cung cấp tính năng điều chỉnh đòn bẩy trong thời gian thị trường biến động mạnh, nhằm tránh tổn thất lớn cho người dùng. Tính năng bảo vệ số dư âm thường rất hữu ích cho những người mới bắt đầu tham gia giao dịch.
Kết luận
Trên đây là tổng hợp toàn bộ thông tin về Liquidation là gì, có thể thấy Liquidation trong giao dịch tiền điện tử là quá trình đóng vị thế tự động do không đáp ứng được yêu cầu ký quỹ từ sàn giao dịch. Điều này có thể dẫn đến thua lỗ toàn bộ số tiền của nhà đầu tư. Để tránh Liquidation, nhà đầu tư cần hiểu và áp dụng các công cụ quản lý rủi ro một cách hiệu quả, đồng thời theo dõi thị trường và thiết lập chiến lược giao dịch có kế hoạch rõ ràng.
