Ngày nay có rất nhiều mạng blockchain được phát triển, tuy nhiên chúng tạo ra sự phân mảnh riêng lẻ tạo ra một thách thức mới đó là khả năng tương tác. Cross-chain đã ra đời để giải quyết vấn đề này, đây là giải pháp tuyệt vời không chỉ hỗ trợ các blockchain mà còn kéo theo sự vươn lên của các ứng dụng DeFi. Vậy Cross-chain là gì? Hãy cùng kienthuctradernet tìm hiểu nhé.
Cross-chain là gì?
Cross-chain (hay chuỗi chéo) là giải pháp giúp chuyển tài sản crypto, tokens hay dữ liệu từ blockchain này sang blockchain khác, nhằm tối ưu khả năng kết hợp giữa các blockchain.
Sở dĩ Cross-chain ra đời là bởi mỗi một mạng lưới blockchain có một cấu trúc khác nhau, do đó những giao thức để chúng có thể chuyển tài sản qua lại với nhau còn rất hạn chế. Việc này giống như người Việt rất khó sử dụng đồng Yên của Nhật để chi trả chi phí ở Việt Nam, và người Nhật cũng rất khó để sử dụng VND để chi trả chi phí ở Nhật vậy.
Tại sao lại xuất hiện Cross-chain?
Khi ngành công nghiệp blockchain ngày càng phát triển và mở rộng, chúng ta cũng đồng thời chứng kiến sự ra mắt của một loạt các giao thức blockchain mới với những cách tiếp cận độc đáo, các giao thức đồng thuận mới và bộ công cụ hoàn toàn mới để phát triển các ứng dụng. Khi đó việc giao tiếp và làm việc cùng nhau giữa các mạng trở thành một vấn đề vô cùng nan giải.
Trước khi có Cross Chain, mỗi mạng blockchain hoạt động độc lập với giao thức và quy tắc riêng. Việc truyền dữ liệu và tài sản giữa các mạng này chỉ có thể thực hiện qua các sàn giao dịch tiền ảo hoặc một số bên thứ ba.
Chính những vấn đề về phân mảnh mạng và việc cần các sàn CEX để làm trung gian đó đã khiến việc chuyển coin/token từ mạng A sang mạng B quá mất thời gian. Crosschain ra đời để giải quyết vấn đề đó.
Cơ chế hoạt động của Cross-chain là gì?
Nguyên lý hoạt động của Cross Chain dựa trên việc tạo ra khả năng kết nối và tương tác giữa các mạng blockchain khác nhau. Trong đó có ba thành phần chính và quan trọng nhất là Lock and Mint, Burn and Mint, và Lock and Unlock.
Các cơ chế trên được sử dụng để truyền tải dữ liệu, thông tin và tài sản giữa các mạng blockchain khác nhau. Tất cả đảm bảo rằng một tài sản từ mạng A sẽ tương ứng ở mạng B về cả giá trị và thanh khoản.
1. Lock and mint
Trong cơ chế này, tài sản từ một mạng blockchain được khóa và sau đó tạo ra phiên bản tương đương trên một blockchain khác. Quá trình khóa bao gồm việc đóng băng tài sản trên mạng chính, sau đó quá trình tạo mới (mint) là việc tạo ra phiên bản tương tự trên mạng blockchain cần.
2. Burn and mint
Sau khi quá trình lock hoàn tất thì quá trình tiêu hủy (burn) tài sản trên một blockchain A và tạo ra phiên bản tương tự trên blockchain B (gọi là mint) sẽ bắt đầu. Trong khi quá trình này diễn ra tài sản được gửi vào một địa chỉ không thể truy xuất. Sau khi hoàn tất thì một số lượng topken tương đương sẽ được tạo mới trên mạng blockchain B.
3. Lock and unlock
Cuối cùng là quá trình khóa token lại trên mạng A và mở khóa trên mạng B và hoàn tất quá trình chuyển đổi. Trong quá trình khóa, tài sản được đóng băng và không thể sử dụng trên mạng A, khi mở khóa trên mạng B việc sử dụng sẽ diễn ra theo yêu cầu và cơ chế của mạng đó.
Tóm lại, Cross chain là một cách tuyệt vời để biến một token hoặc đồng coin ví dụ như Bitcoin có thể xuất hiện trên blockchain Ethereum. Rất nhiều dự án tuyệt vời đã ứng dụng công nghệ này, nổi tiếng nhất phải nói tới các Wrapped token như Wrapped Bitcoin.
Ưu điểm và nhược điểm của công nghệ Cross-chain là gì?
Ưu điểm
- Tăng khả năng tương tác: Cross-chain giúp các blockchain có thể giao tiếp với nhau, kết hợp sức mạnh của các nền tảng để mang lại một giải pháp công nghệ blockchain hoàn chỉnh.
- Hiệu quả: Nhờ sự tương tác qua lại giữa các blockchain với nhau, một lượng lớn thanh khoản có thể dễ dàng được tạo ra và di chuyển trong các nền tảng blockchain khác nhau.
- Tăng ứng dụng thực tiễn: Khi các blockchain có thể tương tác với nhau một cách dễ dàng, việc trao đổi giữa các token sẽ trở nên nhanh chóng và đơn giản hơn bao giờ hết.
Nhược điểm
Nhược điểm lớn nhất cho đến thời điểm hiện tại có lẽ chính là việc công nghệ cross-chain dường như vẫn còn quá mới mẻ. Các giải pháp về cross-chain chưa được hoàn thiện và việc tương tác giữa các blockchain mới chỉ dừng lại ở việc hoán đổi token.
Bản thân các blockchain riêng lẻ cũng đang trong quá trình phát triển và khắc phục những vấn đề còn tồn đọng. Do đó, để công nghệ cross-chain có thể phát triển một cách toàn diện và ứng dụng vào nhiều lĩnh vực trong đời sống còn là một chặng đường dài phía trước.
Phân loại Cross-chain
Dựa theo yếu tố công nghệ, cross-chain có thể được chia thành hai loại:
- Isomorphic Cross Chain: Các tính năng của chuỗi chéo này bao gồm thuật toán đồng thuận, cơ chế bảo mật, cấu trúc liên kết mạng và logic xác minh tạo khối, tương đối nhất quán và tương tác giữa chúng khá đơn giản.
- Heterogeneous Cross Chain: Các tương tác giữa các chuỗi khá phức tạp và sử dụng thuật toán PoW thường được sử dụng cho Bitcoin và thuật toán đồng thuận PBFT được sử dụng rộng rãi cho Tendermint. Thành phần khối và cơ chế đảm bảo xác định có sự khác biệt rõ rệt, khiến việc thiết kế một tương tác xuyên chuỗi trực tiếp trở nên khó khăn. Sự tương tác giữa các chuỗi không đồng nhất thường sẽ yêu cầu các dịch vụ phụ trợ của bên thứ ba.
Vấn đề của Cross-chain là gì?
Khả năng mở rộng
Khi các mạng blockchain khác nhau kết nối và tương tác với nhau, việc xử lý lượng giao dịch và dữ liệu vô cùng lớn sẽ là một thách thức khá lớn cho các mạng. Đặc biệt nếu mỗi mạng blockchain sử dụng một giải pháp khác nhau. Để quá trình hoạt động mượt mà nhất, các mạng cần cải tiến hiệu suất , tăng cường khả năng xử lý giao dịch và khả năng lưu trữ dữ liệu.
Khả năng tương thích
Mỗi mạng blockchain có thể sử dụng các quy tắc, giao thức và tiêu chuẩn riêng, điều này có thể tạo ra rào cản khá lớn trong việc hoạt động của Cross-chain. Để cross-chain hoạt động tốt và ổn định thì cần sự sự đồng thuận về một tiêu chuẩn chung nào đó.
Vấn đề bảo mật
Bảo mật có lẽ là vấn đề còn tồn đọng nhiều nhất mà cross-chain đang phải đối mặt. Trong cả năm 2022 có tới hơn 10 vụ hack và có đến 4 vụ liên quan tới các cross chain gồm Ronin Network, Wormhole, Nomad, Harmony với tổng thiệt hại lên đến hơn 1,2 tỷ USD.
Các giao thức này đều sử dụng hợp đồng thông minh để xử lý giao dịch, và đây cũng là lớp nhạy cảm nhất và rất dễ bị tấn công.
5 dự án nổi bật của Cross-chain
Hiểu được Cross-chain là gì, chúng ta hãy cùng tìm hiểu những dự án nổi bật của cross-chain nhé.
1. Polkadot
Blockchain Polkadot cho phép các mạng blockchain khác nhau kết nối và tương tác với nhau thông qua cơ chế gọi là Parachains và Bridge. Polkadot tập trung vào việc cung cấp một hệ sinh thái đa chuỗi nhanh và có khả năng mở rộng để thuận lợi cho phát triển ứng dụng.
Là đứa con tinh thần của Gavid Wood – một trong những nhà sáng lập của Ethereum, Polkadot đặt mục tiêu cải thiện việc truyền dữ liệu smart contract qua một số blockchain.
2. Cosmos
Cosmos là một hệ sinh thái blockchain giao thức Open Tendermint, cung cấp khả năng tương tác và kết nối giữa các mạng blockchain thông qua giao thức Inter-Blockchain Communication (IBC). Cosmos cho phép truyền tải dữ liệu và tài sản giữa các chuỗi khác nhau rất dễ dàng.
Tầm nhìn của dự án là “Internet of Blockchains” tạo ra một thế giới mà các Layer 1 liên kết với nhau thông qua cầu nối có tên là IBC (Internet Blockchain Communication).
3. Wanchain
Wanchain là một nền tảng blockchain phân tán và có khả năng Cross Chain. Nó cung cấp cầu nối (bridge) để kết nối các mạng blockchain khác nhau và hỗ trợ chuyển dữ liệu & tài sản giữa các mạng. Wanchain tập trung vào việc tạo ra một hệ sinh thái tài chính phi tập trung DeFi đa năng, phí rẻ và tốc độ nhanh.
Bằng cách sử dụng nghiên cứu mật mã tiên tiến, dự án khả năng tương tác blockchain đảm bảo khả năng xuyên chuỗi. Ngoài ra, nó sử dụng một giao thức duy nhất để liên kết các chuỗi tư nhân, công cộng và tập đoàn. Kết nối cho phép chuyển các tài sản kỹ thuật số giữa hai blockchain riêng biệt.
4. Ren
Ren sử dụng mô hình phi tín nhiệm (trustless) và các smart contract để đảm bảo tính bảo mật và an toàn cho quá trình truyền tải. Giao thức Ren hỗ trợ nhiều mạng blockchain như Bitcoin, Ethereum và Binance Smart Chain. Sản phẩm cốt lõi của Ren là RenVM, mang lại khả năng tương tác với tài chính phi tập trung (DeFi).
5. Chainlink
Chainlink không chỉ là một dự án Oracle, mà cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng kết nối Cross Chain. Chainlink cung cấp giải pháp cho các dự án Cross Chain bằng cách cung cấp dữ liệu chính xác cho các mạng blockchain giúp đảm bảo tính chính xác trong quá trình chuyển đổi.
Tương lai của Cross-chain
Ta thấy Cross-chain mới chỉ ở những bước phát triển ban đầu. Do đó, vẫn còn nhiều ý kiến quan ngại đối với công nghệ này.
Ví dụ: Cross-chain bridge có thể gặp khó khăn trong việc truy xuất nguồn gốc của các NFT khi chúng được giao dịch và di chuyển qua các blockchain khác nhau. Ngoài ra, hiệu suất của chúng trong điều kiện tắc nghẽn mạng và bị tấn công bởi hacker cũng là điều đang được quan tâm.
Trong tương lai, công nghệ cross-chain sẽ giúp tăng các trường hợp sử dụng token và xúc tiến việc áp dụng blockchain. Bên cạnh hoán đổi token, công nghệ này sẽ phải tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ thông tin, thanh toán và tài nguyên.
Ngoài ra, các giao dịch token cũng sẽ dễ dàng hơn và người dùng chỉ cần một hệ thống ví duy nhất. Trong môi trường kinh doanh, khách hàng sẽ có thể giải quyết công việc một cách hiệu quả trong thời gian thực trên các blockchain khác nhau mà không phải chịu chi phí cao.
Kết luận
Trong bài viết này, Kiến Thức Trader đã cùng các bạn tìm hiểu Cross-chain là gì. Hy vọng thông qua bài viết, bạn có thể có thêm kiến thức về 5 dự án nổi bật của Cross-chain mà các trader nên biết. Từ đó có thể đưa ra các nhận định đúng đắn để quyết định tham gia Cross-chain.
