GameFi là một khái niệm mới nổi kết hợp giữa trò chơi điện tử và tài chính phi tập trung (DeFi). Trong một thế giới nơi công nghệ blockchain đang thay đổi cách chúng ta tương tác với tài chính và tài sản số, GameFi mở ra cơ hội để người dùng có thể kiếm tiền từ các hoạt động chơi game. Vậy GameFi là gì? Hãy cùng Kiến Thức Trader tìm hiểu ngay nhé!
GameFi là gì?
GameFi là một phân khúc mới trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi), kết hợp giữa công nghệ blockchain với các yếu tố trò chơi trực tuyến. Sự kết hợp này nhằm mục đích thu hút sự quan tâm đến các dự án blockchain cụ thể và thúc đẩy mối quan hệ chặt chẽ giữa người dùng và một loại tiền điện tử nhất định.
Một trong những đặc điểm cốt lõi của hệ sinh thái GameFi là mô hình Play-to-Earn (P2E), cung cấp động lực cho người chơi bỏ thời gian và công sức vào việc “cày” game. Phần thưởng mà họ nhận được có thể là GameFi token trong trò chơi, GameFi NFT, đất ảo, và nhiều loại tài sản khác sau khi hoàn thành các nhiệm vụ trong trò chơi.
Khác với các trò chơi truyền thống, tài sản trong GameFi có thể được thu thập và chuyển giao qua nhiều nền tảng khác nhau. Người chơi có thể giao dịch, cho thuê, bán lại, hoặc sử dụng các tài sản này trên các ứng dụng tài chính phi tập trung khác. Nói cách khác, mọi tài sản và phần thưởng trong trò chơi đều có giá trị kinh tế thực, tạo ra một mối liên kết mạnh mẽ giữa thế giới ảo và thực.
GameFi khác gì game truyền thống?
Trước khi có sự xuất hiện của GameFi, hầu hết các trò chơi truyền thống diễn ra trong một hệ sinh thái tập trung và biệt lập, với quyền kiểm soát hoàn toàn nằm trong tay các nhà phát triển. Dù người chơi có dành bao nhiêu tình cảm và tâm huyết để “cày” tựa game yêu thích thì cuối cùng họ cũng không nhận được giá trị thực nào ngoài tính giải trí. Mọi tài sản, tiền thưởng, danh hiệu, vũ khí, và những thành tựu khác mà họ đạt được trong game không mang lại giá trị kinh tế thực sự.
Có thể bạn chưa biết: Một trong những sự kiện khởi nguồn cho tham vọng xây dựng Ethereum của “thiên tài” Vitalik Buterin cũng gắn liền với “nỗi đau” từ game truyền thống. Trong tiểu sử của mình, Vitalik tiết lộ:
“Tôi đã từng mê đắm trò World of Warcraft trong những năm 2007 – 2010. Cho đến một ngày Blizzard loại bỏ sát thương bùa chú của nhân vật phù thủy tôi yêu thích nhất – Siphon Life. Tôi khóc cả đêm và từ đó nhận ra sự kinh khủng mà các ngành dịch vụ tập trung mang lại.”
Nhưng GameFi thì khác. Bằng cách trao cho người chơi quyền sở hữu thực sự đối với các vật phẩm, GameFi và cơ chế Play-to-Earn đã mở đường cho một nền kinh tế phi tập trung, nơi chơi game cũng có thể mang lại thu nhập thực sự.
4 thành phần chính trong GameFi
1. Blockchain
Công nghệ blockchain là nền tảng của GameFi. Phần lớn các trò chơi blockchain được xây dựng trên mạng Ethereum, tuy nhiên, các giao thức như Polygon, Polkadot, và Solana cũng ngày càng trở nên phổ biến nhờ khả năng mở rộng và tốc độ cực nhanh.
Việc vận hành trò chơi trên sổ cái phân tán của blockchain không chỉ đảm bảo quyền sở hữu cho người chơi mà còn giúp các giao dịch luôn minh bạch và công bằng.
2. NFT
Trong hệ sinh thái GameFi, NFT được sử dụng để đại diện cho các tài sản có thể giao dịch trên thị trường. NFT trong game có thể được trao đổi để lấy các NFT khác hiếm hơn, hoặc chuyển đổi thành tiền điện tử hay tiền pháp định. Không giống như các trò chơi truyền thống, NFT đảm bảo rằng tất cả các tài sản trong game là duy nhất và không thể bị làm giả hoặc trùng lặp.
Phần lớn các game trong hệ sinh thái GameFi đều sử dụng cơ chế khuyến khích người chơi vượt qua các cấp độ, thực hiện thử thách và kiếm tiền từ đất ảo, cũng như cải thiện các nhân vật kỹ thuật số mà họ đang sở hữu.
3. Play to Earn
Đối với GameFi, người chơi chỉ cần tham gia và tiếp tục phát triển nhân vật của mình, qua đó tích lũy các bộ sưu tập kỹ thuật số dưới dạng NFT và token. Những tài sản này có giá trị thực và có thể được mua bán, trao đổi trên thị trường.
Ngoài ra, GameFi còn có các DAOs (cộng đồng tự trị phi tập trung), nơi các quyết định quan trọng được đưa ra dựa trên ý kiến của cộng đồng. Điều này đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong quá trình phát triển và vận hành của trò chơi.
4. DeFi
Một số dự án GameFi cũng tích hợp các yếu tố tài chính phi tập trung (DeFi), giúp người chơi tạo thu nhập thụ động thông qua việc stake token hoặc cung cấp thanh khoản. DeFi cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các dự án kêu gọi vốn thông qua các đợt phát hành lần đầu trên sàn DEX (sàn giao dịch phi tập trung).
DeFi chịu trách nhiệm trong việc phân bổ phần thưởng và cung cấp các ưu đãi khác trong game, đảm bảo rằng người chơi luôn có động lực để tham gia và phát triển trong hệ sinh thái GameFi.
Dự án GameFi nổi bật nhất hiện nay
Khi nhắc đến GameFi 2024, Axie Infinity được coi là một trong những game thành công nhất và là “ngọn cờ tiên phong” cho rất nhiều trò chơi khác trên thị trường. Founder của tựa game “gây sốt giới blockchain” này là anh Nguyễn Thành Trung – một người Việt Nam.
Ra mắt vào năm 2018, Axie Infinity là một game blockchain chiến đấu, trong đó người dùng có thể mua NFT của các sinh vật dễ thương trong game và đấu với những người chơi khác để nhận thưởng bằng AXS token. Tài sản trong game có giá trị kinh tế thực, với một số sinh vật được rao bán lên tới 1,5 triệu USD. Đất ảo trong trò chơi này cũng thu hút sự chú ý khi được bán với mức giá 2,3 triệu USD.
Người chơi có thể thu thập, nuôi dưỡng, nhân giống và chiến đấu với các sinh vật để gia tăng cơ hội nhận thưởng. Token AXS cũng có thể được stake để kiếm lãi. Giống như phần lớn các game blockchain khác, Axie Infinity có thể được tham gia hoàn toàn miễn phí hoặc với một khoản đầu tư nhỏ nếu người chơi muốn.
Ngoài Axie Infinity, thị trường tiền điện tử còn có nhiều tựa game blockchain đình đám khác như Gods Unchained, Sorare, và Illuvium, thu hút sự quan tâm của cả cộng đồng game thủ và nhà đầu tư.
Lợi ích của GameFi là gì?
GameFi trở nên hấp dẫn với người chơi hơn so với game truyền thống vì nhiều lý do và lợi ích, có thể kể đến như:
- Vừa chơi game vừa kiếm tiền: Với GameFi, người chơi có thể dễ dàng kiếm tiền ngay trong khoảng thời gian tận hưởng trò chơi. Các phần thưởng trong game thường là GameFi coin hoặc NFT, có thể giao dịch để thu về giá trị thực.
- Sở hữu thực sự đối với vật phẩm trong game: Kể cả khi trò chơi không hoạt động hay có chỉnh sửa, thay đổi thế nào thì NFT mà người chơi đang sở hữu cũng không bị mất đi. Điều này mang lại sự bảo đảm về quyền sở hữu tài sản kỹ thuật số.
- Không giới hạn phạm vi lãnh thổ: Các dự án GameFi được phát triển dựa trên công nghệ blockchain, giúp bất kỳ ai cũng có thể tham gia chơi game và thực hiện các giao dịch đối với tài sản trong game mà không bị giới hạn bởi phần lớn các lãnh thổ. Điều này giúp tạo ra một thị trường toàn cầu, nơi người chơi từ khắp nơi có thể tương tác và giao dịch với nhau.
Thách thức đối với GameFi là gì?
1. Tính biến động trong thị trường
Sự phụ thuộc vào tiền điện tử và công nghệ blockchain khiến GameFi phải đối mặt với sự biến động vốn có của thị trường này.
Giá trị của tiền điện tử có thể trải qua những biến động khó đoán trong thời gian ngắn, gây ảnh hưởng đến giá trị thực tế của tài sản trong game và thu nhập của người chơi. Cả người chơi và nhà phát triển đều phải đối mặt với khả năng biến động giá trị tài sản đột ngột, điều này có thể gây ra rủi ro tài chính và tác động đến sự ổn định chung của hệ sinh thái GameFi.
Hãy tưởng tượng bạn chơi game và kiếm được token với giá trị tại thời điểm nhận được là 1 USD. Tuy nhiên, đến lúc muốn chuyển đổi token thành USDT để thu lợi nhuận thì giá token đã giảm mạnh xuống còn 0.1 USD. Liệu bạn có còn động lực chơi game nữa không? Đây chính là một trong những thách thức lớn mà GameFi cần phải giải quyết để đảm bảo sự hấp dẫn và bền vững của mình trong tương lai.
2. Chi phí đầu vào
Một thách thức đáng kể khác của GameFi là chi phí đầu vào cao. Mặc dù GameFi thu hút người chơi nhờ mô hình play-to-earn, nhưng tính năng pay-to-play (trả tiền để chơi game) cũng khiến nhiều người cảm thấy dè chừng và ái ngại.
Nhiều trò chơi play-to-earn yêu cầu người chơi phải mua hoặc mint NFT trước khi tham gia. Khi game trở nên phổ biến hơn, chi phí tham gia cũng tăng lên.
Ví dụ: game Axie Infinity yêu cầu người chơi mới phải sở hữu ít nhất ba NFT nhân vật khác nhau, được gọi là Axies, để tạo thành đội và bắt đầu chơi game. Ban đầu, người dùng có thể mua các NFT với giá thấp, nhưng khi số lượng người chơi tăng và game trở nên phổ biến hơn, giá của các NFT cũng tăng theo. Đỉnh điểm vào năm 2021, có những lúc người chơi mới phải trả khoảng 350 USD chỉ để lập đội và bắt đầu chơi.
Điều này tạo ra một rào cản lớn đối với những người mới muốn tham gia, đồng thời làm tăng rủi ro tài chính cho những người chơi hiện tại khi giá trị tài sản trong game có thể biến động mạnh.
3. Vấn đề bảo mật
GameFi hoạt động hoàn toàn dựa trên công nghệ blockchain, do đó, bảo mật của hợp đồng thông minh, ví và ứng dụng phi tập trung là những vấn đề đáng chú ý.
Trong thời kỳ đỉnh điểm vào tháng 08/2021, tổng giá trị khóa (TVL) của GameFi đạt hơn 70 triệu USD, khiến lĩnh vực này trở thành một trong những mục tiêu hấp dẫn của các hacker. Đáng chú ý nhất, vào tháng 03/2022, cầu nối Ronin của game Axie Infinity đã bị tấn công với tổng thiệt hại lên tới 173,600 Ethereum cùng 25.5 triệu USDC, tương đương 615 triệu USD.
Sự cố này khiến nó trở thành một trong những vụ tấn công lớn nhất trong thế giới tiền điện tử nói chung và lĩnh vực GameFi nói riêng. Mặc dù đội ngũ Sky Mavis (nhà phát triển Axie Infinity và Ronin) đã hoàn trả lại cho người dùng số tiền bị đánh cắp, nhưng vụ hack vẫn khiến người chơi mất niềm tin vào nền tảng dự án.
Ngoài vấn đề bảo mật, vấn đề pháp lý cũng là một thách thức lớn đối với GameFi. Theo báo cáo thị trường crypto Việt Nam, việc chấp nhận và có khung pháp lý cho crypto được chia làm 2 mức độ:
- Các quốc gia cấm crypto: Trung Quốc, Bangladesh, Pakistan và một số quốc gia khác.
- Các quốc gia cấm một phần: Việt Nam, Thái Lan, Indonesia (cấm sử dụng crypto như phương thức thanh toán nhưng chưa cấm cá nhân nắm giữ crypto).
Vì vậy, đối với các quốc gia cấm hoàn toàn hoặc một phần crypto, việc GameFi tích hợp lợi ích tài chính trong thế giới thực (như tiền điện tử) vào môi trường ảo trong game có thể tạo ra những lo ngại liên quan đến việc tuân thủ pháp lý.
Tất cả những điều này dẫn đến những thách thức tiềm ẩn về vấn đề pháp lý đối với các dự án GameFi. Việc hạn chế rủi ro pháp lý đòi hỏi dự án phải cân bằng giữa việc đổi mới trong khuôn khổ mà vẫn đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý của chính phủ và cơ quan nhà nước.
Tương lai của GameFi sẽ ra sao?
Theo thống kê dữ liệu mới nhất của DemandSage, trong năm 2024 ước tính sẽ có khoảng 3.24 tỷ người chơi (gamer) trên toàn cầu. Điều này mang lại cơ hội phát triển rất lớn cho lĩnh vực GameFi.
Chỉ riêng năm 2021, các nhà đầu tư đã rót hơn 5.5 tỷ USD vào các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực GameFi crypto, khiến năm 2021 trở thành một năm mang tính bước ngoặt đối với ngành công nghiệp đang phát triển này. Mặc dù dòng vốn đầu tư trong năm 2023 đã giảm xuống khoảng 2.3 tỷ USD do xu hướng giảm (downtrend) của toàn thị trường crypto, nhưng tổng số vốn đầu tư từ năm 2021 đến 2023 vẫn đạt con số ấn tượng 16.3 tỷ USD.
Dòng vốn đổ vào GameFi
Cho đến thời điểm hiện tại (2024), thị trường GameFi đã bước vào giai đoạn bão hoà và bắt đầu xuất hiện những xu hướng mới mang tính đột phá, trong đó nổi bật là Fully On-chain Game (FOCG) và On-chain Game Asset. Cụ thể:
- FOCG (Fully On-chain Game) không bị hạn chế bởi một client cụ thể do nhà phát hành game phát triển. Bất kỳ ai cũng có thể tạo một client thay thế để tương tác với các smart contract của trò chơi.
- On-chain Game Asset là các tài sản trong game tồn tại hoàn toàn trên blockchain.
FOCG cho phép cộng đồng thay đổi nội dung của trò chơi (mod) và tạo ra phiên bản trò chơi mà họ mong muốn, chẳng hạn như thay đổi lối chơi, hình ảnh hoặc thêm chức năng mới. Điều này giúp mở rộng khả năng của trò chơi ngoài những gì mà nhà phát triển cung cấp, tạo ra những trải nghiệm mới và thú vị hơn.
Một dự án nổi bật và đi đầu trong mảng Fully On-chain Game (FOCG) là Dark Forest.
Mặc dù FOCG được xem là bước tiến tiếp theo của GameFi, nhưng nó vẫn là một không gian mới và đang trong quá trình khai phá. Bản thân các FOCG và cơ sở hạ tầng như FOC game engine cũng đang trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển.
Kết luận
Qua bài viết GameFi là gì, có thể thấy GameFi là sự kết hợp đầy sáng tạo giữa trò chơi điện tử và tài chính phi tập trung, mở ra một thế giới mới nơi người chơi không chỉ giải trí mà còn có thể kiếm tiền thực sự từ những nỗ lực của mình. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ blockchain và sự gia tăng của người chơi trên toàn cầu, GameFi đã chứng tỏ tiềm năng to lớn và hứa hẹn sẽ mang đến một tương lai đầy thú vị.
